Geçen gün bir arkadaşım beni telaşla aradı.

“HMRC’den mektup geldi, üzerime tam £4.000 borç yazmışlar” dedi.
Üstelik bu borç 2023-2024 yılına ait… Biz ise 2025’teyiz.
Normalde standart maaş alan, ne şirket sahibi ne de serbest çalışan biri.
Aklımıza ilk gelen soru şuydu: Bu borç nasıl oluştu? Hata mı var?

Hemen oturduk, basit bir hesap yaptık.
Bildiğiniz gibi İngiltere’de £50k ile £100k arası gelirler için %40 gelir vergisi alınıyor.
Ama asıl sorun, £100k sınırını geçince başlıyor.
Bu noktadan sonra, kazandığınız her £2 için kişisel vergi muafiyetinizden (personal allowance) £1 siliniyor.
Bu da efektif olarak %60 vergi tuzağı anlamına geliyor.
Yani maaşınız arttıkça verginiz orantısız şekilde yükseliyor, hesap yapmak tam bir kabus.

Arkadaşımın durumunda da bu tuzak devreye girmişti.
Yaklaşık £8k’lık gelir farkı, £4k’lık personal allowance kaybı olarak yansımıştı.
Üstüne üstlük gelir £125k’yi de geçtiği için artık ülkedeki neredeyse tüm vergi muafiyetleri uçmuştu.
Yıllık £500’luk tasarruf faiz muafiyetinden bile olmuştu, ona bile vergi çıkmıştı.

Borcu ödemek kolay değildi.
Zaten kredi ve borç ödemeleriyle uğraşan biri için ekstra £4k, ciddi anlamda can yakıyor.
Ama bu süreçte öğrenip rahatladığımız birkaç şey oldu:

• HMRC, borç fazla değilse (mesela £1k civarı) bunu gelecek yılın maaş vergisine yayabiliyor.
• Daha büyük borçlar için ise 36 aya kadar taksit imkanı sunuyor. Üstelik faiz yok.

Böyle bakınca, sanki devletten sıfır faizli kredi çekmiş gibi oluyorsunuz.
Borcunuz geldiği yıl bekleyip, sonraki 3 yıl taksitle ödüyorsunuz.
Hatta şaka yollu, “Her yıl vergimizi yanlış hesaplatıp bedava kredi mi çeksek?” diye gülüştük.

Sonuçta, plan yapmasanız da HMRC sizin yerinize planlıyor.
Malum, vergi borcu namus borcudur.